Doorfietsen met een gescheurde nier. Wanneer geef je het op?

Niet opgeven, dwaas of bewonderenswaardig?

Mijn eerste reactie was een gevoel van bewondering toen ik het verhaal hoorde van Wouter Poels, die zwaargewond na een val, toch weer doorfietste. Als je puur naar de feiten kijkt en je laat je gevoel niet meespreken, dan was dat buitengewoon onverstandig van hem en heel wijs van de ploegleider die hem toch van de weg haalde. Het gevoel van bewondering wordt eigenlijk teniet gedaan door de gedachte dat het toch niet zo verstandig van Wouter was. (Toch blijf ik het een flinke jongen vinden).

Kijk eens naar helden op andere gebieden, bijvoorbeeld de bemanningen van reddingboten die met gevaar voor eigen leven blijven doorgaan om het leven van anderen te redden. De krijgsgeschiedenis is vol van helden die, zelf gewond, bleven doorvechten om het leven van hun kameraden te redden. Bij dit soort heroïek is er bij mij alleen maar bewondering. De vraag of het verstandig is van die redders komt helemaal niet bij me op.

Waar zit nu het verschil?
Waarom nu wel kritische overwegingen bij Wouter en blijvende bewondering voor de reddende helden? Dat komt door het doel, het motief voor de heldendaad. Bij de reddende helden gaat het om het leven van de anderen, bij de heroïek van Wouter gaat het om de glorie van de sport en alles wat dat voor een sportman betekent.

Wanneer de reddingsactie mislukt en alle betrokkenen omkomen dan komt de onzelfzuchtige houding van de omgekomen redders nog meer naar voren. Hun zelfopoffering was ultiem en voor de redding van anderen. Wie zou daar nu kritiek op kunnen uiten, zelfs al zouden er blunders gemaakt zijn.
Wouter was ook bezig zichzelf op te offeren maar was het doel dit nu waard? Nee, zo vond de ploegleider kennelijk, tot redding van Wouter.

Wat kunnen wij hier van leren?
Bij de voorbeelden hierboven is het duidelijk dat het doel en het motief bepalend zijn voor doorgaan of niet. Bij een reddingsactie onder extreme omstandigheden lijkt opgeven geen optie. Verstandig of niet, we begrijpen en bewonderen het.
In de meeste andere gevallen waarop het op doorgaan of opgeven aankomt, zou ik toch willen pleiten voor een rationele keuze. Het gaat hierbij om vragen als: hoe lang ga je nog door terwijl je weet dat je bedrijf bezig is failliet te gaan. In zo'n geval zeg ik niet dat je moet opgeven maar denk na, neem in ieder geval een bewuste beslissing, bespreek het met iemand.
Of hoelang blijf je nog aan een project trekken terwijl alles er op wijst dat het tot mislukken gedoemd is? Geen gemakkelijke vragen, maar durf ze te stellen.